مشخصات کلی

می‌توان گفت که جدیدترین هواپیمای نظامی آمریکا، جنگنده مشترک عمودپرواز F-35 JSF است که هم اکنون در حال طراحی و ساخت بوسیله شرکت لاکهید مارتین می‌باشد. این جنگنده طی یک برنامه مشترک توسط شرکت‌های نورث روپ گرومن، بی‌ای‌ئی سیستمز، پرات اند ویتنی و رولزرویس ساخته می‌شود.

جنگنده JSF، جنگنده ایست چندمنظوره که برای عملیات هوا به زمین بهینه سازی شده و ماموریت هوا به هوا، اصولاً ماموریت ثانویه آن به شمار می‌آید. اگر به تصاویر این هواپیما دقت کنید، می‌بینید که این هواپیما تا حدود زیادی به جنگنده اف-22 راپتور شباهت دارد و طرح کلی آن مشابه این هواپیما بوده و هم چنین تا حدود زیادی نیز از فناوری‌های مشترکی بهره می‌جویند.

این هواپیما، در پاسخ به نیاز به هواپیمایی که قابلیت پرواز عمودی را داشته باشد، در مرحله طراحی قرار گرفت، چرا که هواپیمایی که بتواند عمودی از زمین برخیزد، دارای فرسایش قطعات پایین تر و مهمتر از آن طول باند کمتر می‌باشد که آن را به وسیله? بهینه‌ای برای برخاست از روی ناوهای هواپیمابر و همچنین فرود بر روی آنها تبدیل می‌کند. برای انجام این مهم، این هواپیمای پیشرفته تک موتوره، از سیستم وکتورد تراست یا کشش منحرف شده بهره می‌جوید، یعنی ابتداً همانند موتورهای توربوپراپ نیروی موتور ابتدا به یک جعبه دنده برای کاهش دور انتقال یافته سپس به یک فن یا پنکه عمود بر سطح زمین منتقل می‌شود. این پنکه نیروی مورد نیاز هواپیما را برای برخاستن تا یک ارتفاع مطمئن تامین کرده و پس از آن، به تدریج قدرت موتور بیشتر به سمت خروجی موتور متوجه شده و از قدرت لیفت فن کاسته می‌شود و هواپیما به جلو رانده می‌شود. در سیستم قدرت این هواپیما، برای برخاست، ابتدا دریچه‌ای زیر و بالای کابین خلبان باز شده و از آن جا لیفت فن هوا را با سرعت زیاد از بالا به سمت پایین پمپاژ می‌کند. همزمان با این کار، خروجی انتهایی موتور نیز به سمت پایین برگشته و نیروی تراست رو به پایین تولید می‌کند. این دو محل تولید نیرو، بالانس هواپیما یا تعادل آن را نیز بر قرار می‌سازند.

این هواپیما، بسته به موتوری که روی آن نصب می‌گردد، دارای بردی برابر 1200 هزار کیلومتر و حداکثر سرعتی معادل 8/1 ماخ خواهد بود. این هواپیما، قادر است با بیشینه وزنی حدود 22 تن عملیات برخاست یا تیک آف را انجام دهد. البته در گونه دریایی یا ناونشین این هواپیما، که مدل B یا C می‌تواند باشد، تغییراتی برای توانایی لندینگ یا نشست بر روی ناو از جمله بزرگتر کردن بالها و افزایش سطح فلپ‌ها و همچنین تغییراتی نیز در موتور آن حاصل می‌گردد. این هواپیما، برای حمل تسلیحات خود از دو محفظه داخلی و چهار پایلون خارجی استفاده می‌کند. هر یک از محفظه‌ها، قابلیت حمل دو موشک یا بمب یا هر سلاح دیگر را دارند و مقرهای خارجی نیز به همین ترتیب می‌توانند لود شوند. تقریباً در تمامی مدلهای این هواپیما، تسلیحات یکسانی به کار رفته و تغییرات تنها در قسمت راداری و سیستم‌های پیچیده برخاست و نشست صورت می‌پذیرد. از این جنگنده، تعداد بسیار فراوانی، یعنی حدود 3000 فروند سفارش داده شده که حدود 1700 فروند آن برای نیروی هوایی و بقیه برای نیروهای دریایی و ناوگان‌های آنان خواهد بود. با تمام اوصاف، انتظار می‌رود که این هواپیما در سال 2008 وارد خدمت شود، یعنی همان سالی که پرنده رویایی اف-14 تامکت بازنشسته و برای همیشه به موزه‌های هوایی سپرده خواهد شد.

مدلها

جنگنده F-35 قرار است در سه مدل ساخته گردد:

مدل A که برای نیروی هوایی در نظر گرفته شده و جنگنده‌ای باقابلیت پروازی عادیست و قرار است جایگزین F-16 (فالکن) و A-10 شود.

مدل B که برای سپاه تفنگداران دریایی(USMC) طراحی شده و دارای برد زیاد و قابلیت نشست و برخاست کوتاه است و برای جایگزینی هارییر در نظر گرفته شده‌است.

مدل C که برای نیروی دریایی (USN) و نیروهای انگلیسی در نظر گرفته شده که دارایی قابلیت ناو نشینی و نشست و برخاست کوتاه است.

F-35 A

 ویژگی‏ها

یکی از خصوصیات جنگنده F-35 کم پیدایی آن از لحاظ راداری است (به جز در مدل B به دلیل نیاز کمتر به این ویژگی در این مدل). یکی از اصول کم پیدایی به کار رفته در این جنگنده استفاده از بدنه? تقریبا یک پارچه‌است، بدین معنی که ساختار بال با بدنه یکپارچه‌است و به داخل بدنه فرو می‌رود(برخلاف جنگنده‌های کنونی). همچنین در بدنه? F-35 به میزان قابل توجهی از مواد مرکب (کامپوزیت) به کار رفته‌است.

در F-35، پسگرایی بال و دم نسبت به لبه? جلویی 35 درجه و نسبت به لبه? عقبی 15 درجه‌است. سکانهای عمودی ثابت هواپیما دارای پسگرایی تا 35 درجه و انحراف تا 25 درجه هستند. بدین ترتیب بعد از مدتها یک جنگنده مدرن بر سلطه بیش از 50 ساله? بالهای پسگرا خاتمه داد.

این جنگنده از موتور F.119 ساخت شرکت پرات اندویتنی استفده می‌کند. نکته جالب در مورد این موتورها این است که با وجود فناوری پیشرفته و کارآمد آن، قیمت پایینتری نسبت به موتورهای دیگر دارد و نگهداری آن نیز راحتر است. هرکدام از موتورها نیروی پیشرانی به اندازه 15420 کیلوگرم تولید می‌کند که با استفاده از پس سوز (afterburner) این نیرو به 22675 کیلوگرم می‌رسد.

ساخت رادار F-35 را بخش سیستمهای الکتریکی شرکت نورثروپ گرومن عهده دار است و برای این کار شرکت گرومن دست به گسترش رادار APG-77 زده‌است و با مدرن کردن آن امیدوار است که هوشمندترین رادار حال حاضر جهان راطراحی کند؛ البته هیچگاه از تواناییهای کامل این رادار در انواع صادراتی استفاده نخواهد شد. شایان ذکر است که تعداد آنتنهای رادار از 62 برای رپتور به 21 برای F-35 کاهش یافته‌است.

گفته می‌شود F-35 (همانند رپتور) به تجیزات داخلی الکترونیک یکپارچه مجهز است و برای کاهش هزینه‌ها در تمام جنگنده‌ها از تجیزات استاندارد استفاده خواهد شد. همچنین این جنگنده به همراه رادار خود از سامانه? SA برای هرچه راحت تر کردن کنترل رادار بهره می‌برد که این سامانه وضعیت آسمان نبرد، دستورات و اجازه شلیک موشکها و اسکن زمینی و... را صادر و گزارش می‌نماید. از دیگر سامانه‌ها می‏توان به سامانه? جلونگر فروسرخ که به منظور پرواز در ارتفاع پایین و آشکار سازی عوارض زمینی و پدافندهای دشمن استفاده می‌شود، نام برد.

اما از لحاظ حمل تسلیحات F-35 دارای یک محفظه جنگ افزاری در زیر بدنه‌است که برای کم پیدایی راداری در آن محل تعبیه شده و در صورت عدم لزوم کم پیدایی راداری می‌تواند از آویزگاه‌های زیر بال نیز بهره ببرد.

F-35 در بعد کوتاه برد از موشکهای رایج ساید وایندر (احتمالا در دو مدل X و M)استفاده خواهد کرد و در بعد میانبرد از آمرام استفاده می‌کند (احتمالا از مدل C که از یک جستجو گر چند طیفی برای ردگیری موشکهای کروز کم پیدا بهره می‌برد).

اما تسلیحات اصلی جنگنده (با توجه به اینکه وظیفه? اصلی این جنگنده ایفای نقش هجومی و ضربتیست) انواع -55/78/87 CBU است (این بمبها بمبهای هوا-انفجاری هستند و قبل از رسیدن به زمین منفجر می‌شوند و تاثیر هولناکی بر روی وسایل زرهی و به خصوص نفرات پیاده دارند و به قدری وحشتناک هستند که از آنها برای پاکسازی میادین مین استفاده می‌شود). از دیگر تسلیحات قابل حمل توسط F-35 بمبهای هدایت دقیق (GBU) و درنهایت یکی از هولناکترین بمب‌ها یعنی بمبهای سری JADAM (مانند سری GBU) است. این بمبهای ترکش شونده برای مقاصد تهاجمی مستقیم استفاده می‌شوند و در نهایت بمبهای DAACM که برای تهاجم علیه فرودگاه‏ها کاربرد دارند. همچنین انواع موشکهای هوا به زمین به اضافه یک توپ 27 میلیمتری ماوزر در نمونه‌های عادی و توپهای غلافدار درنمونه‌های عمود پرواز را باید به این لیست افزود.

 هزینه‌ها افزایش می‌یابد

قیمت اولیه این جنگنده را 89 ملیون دلار براورد کردن که سر از 200 ملیون دلار در آورد (197 ملیون نوع A و 237 نوع B و C.) البته این افزایش قیمت تقریبا به مزاج هیچ کس خوش نیومد و حتی دولت ژاپن اعلام کرده که برای خرید هر فروند اف 35 120 ملیون دلار تا به حال داده که در صورت افزایش قیمت‌ها از خرید آن انصراف می‌دهد.

صد البته این فقط هزینه خرید این هواپیمای فوق‌العاده گرون قیمت است، زیرا که مهندسین ارتش آمریکا هزینه در طول عمر این هواپیمارا 618 ملیون دلار برای هر فروند تخمین زده‌اند (50 سال خدمت) که با افزایش هزینه‌ها سر از 761 ملیون دلار در آورده و این جنگنده را واقعا ناکارامد کرده‌است. ^[1][2]

مقایسه اف-35 با اف-22

بسیاری معتقدند این دو جنگنده از بسیاری جهات، از جمله در ورودیهای هوای کناری، دماغه و بال ذوزنقه‌ای و سکان عمودی دم مشابه هستند؛ ولی از نظر کلی با وجودی که رادار F-35 برداشتی با ماهیتی نا معلوم از رادار رپتور است، تنها 40 تا 50 درصد توانایی آن را داراست و از نظر پنهانکاری اگر رپتور را یک توپ بیسبال در نظر بگیریم F-35 حکم توپ فوتبال را دارد و بازتاب راداریش بیشتر است.

در مدیریت جنگهای نوین قرار است هر F-35 بتواند نقش 2 جنگنده? F/A18 را به خوبی ایفا کند، در حالی که حداقل دو فروند F-35 برای ایفای نقش یک رپتور مورد نیاز است.

مشخصات جنگنده اف-35

نوع کاربری: استریک فایتر

شرکت سازنده: لاکهید مارتین

خدمه: 1 نفر

آخرین قیمت: بین 198 تا 238 میلیون دلار

نیروی محرکه: یک عدد Pratt & Whitney F119-PW-100 استفاده شده در اف-22 رپتور

طول: 13?5 متر

عرض: 10?8 متر

وزن خالی: 10200 کیلو گرم

حداکثر وزن: 22600 کیلو گرم

حداکثر سرعت: احتمالا 1?8 ماخ

برد: در نمونه ازمایشی 1200 کیلومتر